2023-08-18

Harun (Lava) │ Iceland Photo Gallery

by: Rafn Sig,-

Hraun er bráðið berg eða möttulefni sem flæðir upp á yfirborð jarðar við eldgos og storknar þar. Hitastig hraunbráðar getur verið frá 700 – 1200 °C. Kvikan verður til vegna hitamyndunar í iðrum jarðar sem einkum stafar af niðurbroti geislavirkra efna (t.d. úrans og þóríums). Kvikan er heit og því eðlisléttari en umhverfið, sem veldur því að hún tekur að stíga í átt til yfirborðs þar sem hún kemur upp í eldgosum. Hraunið sem rennur þá inniheldur minna af uppleystum efnum (gösum) en kvikan

Á Íslandi er basalt (einnig nefnt blágrýti og grágrýti) langalgengasta bergtegundin. Basísk hraun (eða mafísk) eru venjulega fremur kísilsnauð og eru því fremur þunnfljótandi. Þau koma oftast upp í gígaröðum eða dyngjum. Súr hraun (eða felsísk) eru yfirleitt kísilrík og seigfljótandi og mynda gjarnan straumflögótt berg. Þau koma oftast upp í megineldstöðvum.

The word lava comes from Italian and is probably derived from the Latin word labes, which means a fall or slide. An early use of the word in connection with extrusion of magma from below the surface is found in a short account of the 1737 eruption of Vesuvius, written by Francesco Serao, who described “a flow of fiery lava” as an analogy to the flow of water and mud down the flanks of the volcano (a lahar) after heavy rain.

Lava is molten or partially molten rock (magma) that has been expelled from the interior of a terrestrial planet (such as Earth) or a moon onto its surface. Lava may be erupted at a volcano or through a fracture in the crust, on land or underwater, usually at temperatures from 800 to 1,200 °C (1,470 to 2,190 °F). The volcanic rock resulting from subsequent cooling is also often called lava.

Hraunbráð sem vellir eða streymir getur orðið að bólstrum. Það gerist oft þegar gýs í vatni og stundum undir jökli. Þegar bergkvika kólnar hratt herpist hún saman og myndar stuðla. Stuðlar verða stórir þegar að hraunið hefur storknað en heldur áfram að kólna fremur hægt.

Basísk hraun mynda venjulega annaðhvort hellu- eða apalhraun sem vísar að mestu til yfirborðsásýndar hraunanna. Enskt heiti þessara hraungerða eru “Aa-lava” (apalhraun) og “Pahoehoe” (helluhraun), en ensku nafngiftirnar eru komnar frá Hawaii-eyjaklasanum, þar sem eingöngu renna basalthraun.

Solidified lava on the Earth’s crust is predominantly silicate minerals: mostly feldspars, feldspathoids, olivine, pyroxenes, amphiboles, micas and quartz. Rare nonsilicate lavas can be formed by local melting of nonsilicate mineral deposits or by separation of a magma into immiscible silicate and nonsilicate liquid phases.

– 0 –

Liked it?

Take a second to support me on Patreon

 

Viltu styrkja þessa síðu?

Vefsíðan Iceland Photo Gallery er unnin í sjálfboðavinnu. Ef þú hefur áhuga á að styrkja þetta framtak til áframhaldandi uppbyggingar er hægt að leggja inn á:

Reikningsnr.: 0101-26-013169
Kennitala: 310155-4469

Show Buttons
Hide Buttons