Hengill er um 100 kílómetra langt og um 15km breitt eldstöðvakerfi og  er gjarnan flokkaður með eldstöðvakerfum á Reykjanesskaga.  Það er rétt að því leyti að hann er á Vestara gosbeltinu eins og kerfin á skaganum en það er nánast það eina sem hann á sameiginlegt með þeim.  Hengill er megineldstöð en aðrar megineldstöðvar er ekki að finna á Reykjanesskaga.   Kvikuhólf er undir eldstöðinni og annað undir Hrómundartind.  Sumir jarðfræðingar vilja reyndar telja það sem sjálfstætt kerfi en gosefnin virðast þó vera þau sömu.  Eðlilegt er því að flokka Hengil sem tvímiðja eldstöðvakerfi.  Hengillinn hefur hlaðist upp á einhverjum hundruðum þúsunda ára og er því mikið eldri en eldstöðvakerfin á Reykjanesskaga.  Mikill jarðhiti er í nágrenni eldstöðvarinnar.

Súrt og ísúrt berg finnst í einhverjum mæli í eldstöðinni en það finnst ekki annarsstaðar á Reykjanesskaga.  Basalt er þó aðalbergið í eldstöðinni.  Mjög mikið er um sprungur og misgengi í kerfinu og við Þingvallavatn hefur land sigið um allt að 40 metra síðustu 10.000 ár.  Þetta landsig á sér stað í miklum gos- og gliðnunarhrinum og fylgja þeim öflugir jarðskjálftar.  Síðast átti þetta sér stað árið 1789 en þá gaus reyndar ekki í kerfinu.

Jarðskjálftar eru algengir í Henglinum og næsta nágrenni.  Árin 1994-1999 mældust um 25.000 jarðskjálftar í eldstöðinni og náði þessi hrina hámarki árið 1998 með skjálftum sem náðu um 5 á Richterskvarðanum.  Landris mældist á þessum árum og virðist ástæðan hafa verið innstreymi kviku í kvikuhólf Hrómundartinds.  Þetta hætti svo 1999.