Landmannalaugasvæðið er þekkt fyrir margbreytilega og býsna flókna jarðfræði. Eldvirknin við Landmannalaugar tengist mikilli megineldstöð, sem kennd er við Torfajökul, þótt sjálfur jökullinn og fjallið undir honum sé í raun aðeins lítill hluti eldstöðvarinnar. Torfajökulseldstöðin hefur verið virk í nokkuð langan tíma. Elsta aldursgreinda berg eldstöðvarinnar er um 400.000 ára gamalt en elstu jarðmyndanirnar eru jafnvel taldar allt að helmingi eldri. Á æviskeiði sínu hefur eldstöðinni tekist að búa til umfangsmesta líparítsvæði Íslands og er hún enn að, enda hefur tvisvar sinnum gosið þar eftir að land byggðist, auk þess sem þar er víðáttumesta og eitt öflugasta háhitasvæði landsins.

Bláhnúkur er fjall við Landmannalaugar, 943 m hátt og er aðallega úr líparíti. „Það er talið að fjallið hafi myndast við eldgos undir jökli. Jarðmyndunin er aðallega úr svörtu súlulaga basalti með grænum og grárri hrafntinnu.“ Vinsælt er að labba upp á Bláhnúkur þrátt fyrir að leiðin sé brött, því hún er vel troðinn og greinilegur stígur er upp á toppinn. Á Ísöld var jökullin um 400m þykkur þar sem Bláhnúkur byrjaði að gjósa og í stað þess að verða borðfjall með sléttum toppi rann hraunið niður ísgöng efst frá eldfjallinu og skapaði þá mynd sem er á því í dag.