Rauðibotn eru meðal fegurstu náttúruminja landsins.  Úr lofti líkist Rauðibotn rauðri risaskál sem er á stærð við íþróttaleikvang með mosagrænu teppi og snoturri tjörn. Við fyrstu sýn virðist Rauðibotn stakur gígur en í raun er hann hluti af Eldgjá, gossprungu sem teygir sig frá Mýrdalsjökli og langleiðina að Vatnajökli. Gosið er talið hafa orðið í kringum 934 og er það stærsta sem orðið hefur á Íslandi á sögulegum tíma, mun stærra en Skaftáreldar.

Gosið hafði líklega áhrif á veðurfar um gjörvalt norðurhvel jarðar.  Ummerki um gosið eru mjög áberandi um allt svæðið norðaustan Mýrdalsjökuls, m.a. gríðarlegar eldsprungur, gjóskulög í jarðvegi og sandur.  Gossprungan sjálf er einstök náttúrusmíð, sem án nokkurs vafa teljast meðal merkilegustu náttúrufyrirbrigða landsins, vegna þess hve sérstæð hún er, fegurðar, en ekki síður vegna gildis þessa gríðarlega mikla eldgoss í jarðsögu landsins. 

Eldgjá (öll gossprungan) ætti án nokkurs vafa að njóta ýtrustu verndar.  Eldgjá er mun lengri en sá hluti sem flestir líta augum frá Fjallabaksleið nyrðri inn að Gjátindi.  Sá hluti sem liggur suðvestur frá Fjallabaksleið er ekki síður fallegur, en þar koma fáir.  Og svo er það Rauðibotn við Fjallabaksleið syðri.  Þar rennur Hólmsá frá Torfajökulssvæðinu í gegnum gosmyndanirnar frá Eldgjárgosinu í fallegum fossum og flúðum og umhverfið er hreint út sagt einstakt.  Gossprungan stíflaði Hólmsá svo að myndarlegt vatn myndaðist þar að baki: Hólmsárlón. 

Vatnið í lóninu hefur sérkennilegan blágráan lit sem er heillandi andstæða við rauðleitt gjallið og mosavaxin fjöllin í kring. Gaman er að ganga meðfram lóninu að suðurenda þess. Þar taka við tugir fossa í Hólmsá sem brýtur sér leið í gegnum mosavaxið hraun.

Hólmsárlón lítið, eða 4,1 ferkílómetri. Það felur sig skemmtilega á milli fjalla og því verður að ganga að vatninu til að sjá fegurðina. Lónið er því hulinn gimsteinn sem fæstir vita af og enn færri hafa heimsótt.

Skammt frá útrennsli Hólmsár úr Hólmsárlóni er helsta náttúruperla svæðisins, Rauðibotn, sem er á stærð við ­þróttaleikvang og hluti af Eldgjá. Hefði Hólmsárlón verið stíflað fyrir kílóvattstundir væri umhverfi Rauðabotns með fossaröðunum eyðilagt. Í staðinn verður þetta svæði uppspretta óteljandi unaðsstunda komandi kynslóða.